2. اختلاف درآمد بر خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی چه تاثیری دارد؟

هر چقدر که در یک اقتصاد سهم نیروی کار از فعالیت اقتصادی بیشتر باشد، اختلاف درآمدی در آن جامعه کاهش می‌یابد و به دنبال آن جامعه سالم و رو به رشدی خواهیم داشت؛ اما توزیع درآمد نامتناسب چگونه اتفاق می‌افتد و چه عواقبی در پی دارد؟ در اینجا سعی داریم تا این مسئله را بررسی کنیم.

تأثیر توزیع درآمد نامتناسب بر خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی

یکی از بارزترین نمودهای اختلاف درآمدی در یک اقتصاد، بررسی سهم نهادها از افزایش درآمد نهادی ناشی از سیاست‌های اقتصادی است. برای مثال، در صورتی که صادرات کشور ۱۰ درصد افزایش پیدا کند، خانوار شهری ۳۶ درصد از سهم سود حاصل از این افزایش را مال خود می‌کند. این درحالی است که خانوار روستایی ۸ درصد و شرکت‌ها ۵۵ درصد از این سود را صاحب می‌شوند.

در نگاهی دقیق‌تر اگر خانوارها را از لحاظ دهک‌های درآمدی تقسیم بندی کنیم، خواهیم دید که با ده درصد افزایش صادرات، سهم دهک اول که کم درآمدترین دهک هستند تنها یک درصد افزایش پیدا خواهد کرد. در حالی که سهم دهک دهم که پر درآمدترین هستند، ده درصد افزایش پیدا می‌کند.

این اختلاف درآمدی فاحش وقتی که خانوار شهری را با خانوار روستای مقایسه کنیم حتی عمیق‌تر نیز می‌شود. به این صورت که دهک دهم خانوار روستایی، به اندازه دهک پنجم خانوار شهری از سود حاصل از افزایش صادرات سهم می‌برد. در نتیجه می‌شود با اطمینان گفت که سهم نیروی کار در اقتصاد به شکل مستقیم با پدیده مهاجرت نیروی کار از روستا به شهر ارتباط دارد. این تازه تنها یکی از پدیده‌های اجتماعی است که بر اثر توزیع درآمد نامتناسب گریبان‌گیر کشورها می‌شود.

انواع نابرابری دستمزد به چه شکل هستند؟

یکی دیگر از پیامد‌های وجود اختلاف فاحش درآمدی در جوامع، بروز نابرابری دستمزد است. انواع نابرابری دستمزد را می‌شود در سه نوع توضیح داد:

• نابرابری از ناحیه گروه‌های دستمزدی پایین: در این نوع از نابرابری گروه‌های کم درآمد به شکلی دچار مشکل می‌شوند که به مرحله فروپاشی می‌رسند و دستمزد آنها کفاف زندگی عادی را نمی‌دهد.
• نابرابری از ناحیه گروه‌های دستمزدی بالا: در این نوع، دستمزد گروه‌های پردرآمد به شکلی سرسام‌آور افزایش پیدا می‌کند و به دستمزدهای نجومی دست می‌یابند که نشانگر وضعیت اقتصادی نامطلوب است.
• نابرابری از ناحیه گروه‌های دستمزدی بالا و پایین: همانطور که از اسم آن مشخص است، در این نوع از انواع نابرابری دستمزد ترکیبی از دو نوع قبل را شاهد هستیم؛ یعنی هم گروه‌های پایین دچار فروپاشی می‌شوند و هم گروه‌های بالا به دستمزدی هنگفت می‌رسند که باعث قطبی شدن جامعه و بروز اختلاف طبقاتی وحشتناک می‌شود.

نابرابری درآمد و اختلاف طبقاتی چگونه به وجود می‌آید؟

اگر به دنبال یک پاسخ کوتاه برای این پرسش مهم هستید، باید بگوییم که وقتی که نرخ سود از نرخ رشد اقتصادی بیشتر باشد، آن وقت بروز اختلاف درآمدی و نابرابری اقتصادی ناگریز است. این همان چیزی است که توماس پیکتی در کتاب سرمایه در قرن بیست و یکم به شکل مفصل به آن پرداخته است.