میانگین صنعتی داوجونز (Dow Jones Industrial Average) که اغلب به عنوان شاخص داوجونز شناخته می‌شود، یک شاخص اقتصادی در ایالات متحده آمریکا است، که توسط وال استریت ژورنال، منتشر و به‌روزرسانی می‌شده است.
در حال حاضر این شاخص توسط S&P Dow Jones Indices مدیریت می‌شود که یک زیر مجموعه از شرکت S&P Global (یک شرکت فعال در حوزه بازار سرمایه و از طرفی مدیریت شاخص S&P 500 را نیز به عهده دارد) است
شاخص داوجونز با نماد DJIA معرفی شده است. این شاخص نخستین بار در تاریخ ۲۶ مه ۱۸۹۶ توسط چارلز هنری داو (سردبیر وال‌استریت ژورنال) و مشارکت ادوارد جونز (کارشناس آمار و نیز همکار تجاری جونز) ارائه و منتشر شد.
امروزه میانگین صنعتی داوجونز، به‌همراه شاخص‌های اس‌اندپی ۵۰۰، نزدک-۱۰۰ و راسل ۲۰۰۰ یا ویلشایر ۵۰۰۰، یکی از ۴ شاخص اصلی بورس در ایالات متحده محسوب می‌شود و فهرستی از سهامِ ۳۰ شرکت برترِ فعال، در بازار بورس نیویورک و نیز بورس نزدک را در بر می‌گیرد.
شاخص داوجونز حاصل ضرب یک عدد ثابت در میانگین وزن‌دار ۳۰ شرکت منتخب است که یه جورایی مثل یک لیگ می‌ماند، قوانین ورود و خروج جالبی دارد. این شاخص اعتبار و رشد خوب، یک شرکت را برای ورود کاندید می‌کند و ضعف عملکرد و کاهش اعتبار، آن شرکت را کاندید خروج از لیست می‌کند.
داوجونز از سهام چه شرکت‌هایی تشکیل می‌شود؟
شاخص داوجونز نماینگر 30 شرکت برتر آمریکایی مثل اپل، مایکروسافت، کوکاکولا است که توسط نشریه وال‌استریت ژورنال انتخاب می‌شدند، البته الان CMEو S&P Global مدیریت می‌کند
- آمریکن اکسپرس -American Express Co (AXP)- 1982
- امژن (AMGN) اضافه شده در سال 2020
- اپل (AAPL) اضافه شده در سال 2015
- بوئینگ (BA) اضافه شده در سال 1987
- کاترپیلار (CAT) اضافه شده در سال 1991
- سیسکو سیستمز (CSCO) اضافه شده در سال 2009
- شورون (CVX) اضافه شده در سال 2008
- گلدمن ساکس (GS) اضافه شده در سال 2013
- هوم دیپو (HD) اضافه شده در سال 1999
- هانی ول (HON) اضافه شده در سال 2020
- آی بی ام (IBM) اضافه شده در سال 1979
- اینتل (INTC) اضافه شده در سال 1999
- جانسون و جانسون (JNJ) اضافه شده در سال 1997
- شرکت کوکاکولا (KO) اضافه شده در سال 1987
- جی پی مورگان چیس (JPM) اضافه شده در سال 1991
- مک دونالد (MCD) اضافه شده در سال 1985
- تری ام (MMM) اضافه شده در سال 1976
- مرک اند کو (MRK) اضافه شده در سال 1979
- مایکروسافت (MSFT) اضافه شده در سال 1999
- نایکی (NKE) اضافه شده در سال 2013
- پروکتر اند گمبل (PG) اضافه شده در سال 1932
- تراولز کمپانی (TRV) اضافه شده در سال 2009
- یونایتدهلت گروپ (UNH) اضافه شده در سال 2012
- سلزفورس (CRM) اضافه شده در سال 2020
- ورایزن کامیونیکیشنز (VZ) اضافه شده در سال 2004
- ویزا کارت (V) اضافه شده در سال 2013
- والگرینز بوتز آلینس (WBA) اضافه شده در سال 2018
- وال مارت (WMT) اضافه شده در سال 1997
- داو (DOW) اضافه شده در سال 2019
- شرکت والت دیزنی (DIS) اضافه شده در سال 1991
توجه: هدف همه شاخص‌ها این نیست که نماینده بازار باشد، گاهی هدف این است که خوب‌های بازار را به نوعی نمایندگی کند.
شرکت‌هایی مانند آلفابت (شرکت مادر گوگل)، آمازون و فیسبوک، با در اختیار داشتن وزن بالای تراکنش‌های مالی، در شاخص داوجونز ادغام نمی شوند زیرا در صورتیکه این شرکت‌ها در میانگین داوجونز وارد شوند شاخص را خیلی تکان می‌دهند (قیمت بالای سهم) وارد لیست نمی‌شود در نتیجه وزن این شاخص، به سرعت به سمت شرکت‌های مذکور مایل می‌شود.
ورود و خروج شرکت‌ها در شاخص داوجونز
در این بخش چارت شاخص داوجونز که می‌توان گفت یک جورایی اثر هنری حساب می‌شود، را مورد بررسی قرار می‌دهیم. این چارت در عین سادگی، شکل‌گیری و تغییرشکل شرکت‌ها و صنایع آمریکا را نشان داد است.
رنگ هر قطعه خط، نشانگر یک صنعت است: قرمز مواد (متریال)، سیاه نفت، آبی تکنولوژی، خاکستری مالی، بنفش سلامت، سبز خزه‌ای ارتباطات و سبز جنگلی کالاهای مصرفی را نشان می‌دهد.
محور افقی هم یعنی زمان، مثلا خط اول که شِورون را نشان می‌دهد، در سال ۲۰۰۸ جای هانی‌ول آمده است.
جالب‌ترین اتفاقات مربوط به شاخص داوجونز
در این بخش تحلیل نمودار بالار را انجام می‌دهیم:
خط ۱: شِوْرون را نشان می‌دهد، که بعد از خروج‌اش از لیست در سال ۹۹ (خط ۲۰ که آخرش اپل است) دوباره سال ۲۰۰۸ وارد لیست شده است.
خط ۲: شرکت ۳ام، تغییر نام شرکت معدنی مینسوتا در ۲۰۰۲ بود است، قبل از شرکت مس آناکوندا بود که این هم سال ۵۹ جایگزین شرکت ذوب-آمریکا شد است!
خط ۵: شرکت بین‌الملل نیکل در سال ۱۹۸۷ با شرکت بویینگ جایگزین می‌شود.
*** نکته: دقت کنید خطوط قرمز تا این سال‌ها دوام می‌آرورند، یعنی شرکت‌های معدنی، نفت، پالایشگاه، پتروشیمی و مبتنی بر مواد، در سال ۲۰۱۰ تقریبا جایگاه خود را در کل لیست از دست دادند (خطوط قرمز)! شرکت ۳ام و داو هم محصولات صنعتی بسیاری تولید کردند و با نوآوری فراوان زنده ماندند.
در خط ۶ سیسکو جایگزین جنرال موتورز شد (اینجا هم صنعت خودرو کلاسیک تموم شد).
خط ۸ را مشاهده کنید که جنرال الکتریک هم جایگاه خودش را به والگرین بوتس می‌دهد (خرده فروشی دارویی بهداشتی). اینجا هم لوازم خانگی تمام می‌شود و دیگر جایی در شاخص داوجونز ندارد، چون در بخش‌های پایین می‌بینید که وستینگ‌هاوس هم چند سالی است جای خودش را از دست داده است.
از خط ۸ تا ۱۲ مشاهده می‌کنید که صنعت سلامت چطور ظهور یکباره داشته است!
خطوط ۱۳ تا ۱۷ را دقت کنید که از ۲۰۰۸ به بعد صنعت مالی چه قدرت و سرعتی می‌گیرد.
خطوط ۱۹ تا ۲۴ خیلی جذاب نشان می‌دهد تکنولوژی به خصوص از ۲۰۰۰ چه سرعتی می‌گیرد و جایگزین چه رقبای قدری می‌شود مثل اکسون و کرایسلر می‌شود.
خط‌های بعدی هم نشان می‌دهد کالاهای مصرفی چطور صنایع آلومینیوم و فولاد را پس می‌زنند.
در یکی از پست‌های قبلی آورده بودم که ۵۰ درصد سهم‌های داخل بازار سرمایه آمریکا ضررده هستند، اگر می‌خواهیم ترند واقعی صنایع جذاب را بررسی کنیم، یکی از راه‌های آن همین داوجونز است و همچنین هشداری است برای ایران! صنایعی که حدود ۷۰ درصد بازار سرمایه ایران را تشکیل می‌دهند (فروش)، سال‌هاست که دیگر جایی در شاخص داوجونز ندارند.
ضمیمه
-
مشابه داوجونز در منطقه یورو (اروپا) هم یک شاخصی وجود دارد به نام SX5E (EURO STOXX 50) توی فکت شیت زیر
https://stoxx.com/index/SX5E/?factsheet=true
ساختار صنایع را در این شاخص مشاهده می‌کنید. اما چارتی به زیبایی این پست دیده نشده است.قاعده چنین شاخص‌های جابجایی شرکت‌ها است، مثلا شرکت‌های املاک Vonovia and CRH پارسال خارج شدن و شرکت خودروسازی فراری جایگزین شد. یا مثلاً ورود سرویس های جدید رو تو دو سه تا خبر می شه دید، توی لینک زیر مشاهده می‌کنید که ورود خروج شرکت‌ها تو سال ۲۰۲۲ چطور بودهو مثل این
https://stoxx.com/changes-in-composition-of-stoxx-blue-chip-indices-sept-1-2022
