معاملات الگوریتمی در حال گسترش روزافزون در بازارهای مالی از جمله بازار بورس است. به طور کلی چرا انجام معاملات در حال خارج شدن از دست انسان است و کامپیوترها چه مزیتی نسبت به انسان در انجام معاملات دارند؟ در چنین فضای در حال تغییری سرنوشت بازارگردان‌ها به عنوان یکی از بازیگران اصلی بازارها چه خواهد شد؟
معاملات الگوریتمی با سرعت بسیار بالایی در بازارهای مالی در حال گسترش است؛ آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از 70 درصد معاملات در بازارهای سهام آمریکا به‌صورت الگوریتمی انجام می‌شود.
همچنین بر اساس داده‌ها بیش از 60 درصد از معاملات با ارزش بالای 10 میلیون دلار نیز به‌صورت الگوریتمی صورت می‌گیرد. در چنین بازاری دیگر بازارگردان سنتی قادر به پاسخگویی به نیازهای نقدینگی بازار نخواهد بود و وجود بازارگردان الگوریتمی در حال تبدیل به یک ضرورت است.
اما بازارگردانی الگوریتمی چیست و چه مزیت‌هایی نسبت به بازارگردانی سنتی دارد؟ در بازارگردانی الگوریتمی دیگر معامله‌گر انسانی در کار نخواهد بود و فقط مدیرهای بازارگردانی با واردکردن استراتژی‌های معاملاتی مدنظر خود اقدام به انجام فعالیت بازارگردانی می‌کنند.
برای فهم بیشتر درباره جزئیات و مزیت‌های بازارگردانی الگوریتمی در این مقاله ابتدا معرفی مختصری از معاملات الگوریتمی خواهیم داشت، سپس ضرورت توسعه بازارگردانی الگوریتمی را شرح می‌دهیم و در انتها اشاره‌ای به مزیت‌های آن خواهیم داشت.
معاملات الگوریتمی
برای فهم بهتر بازارگردانی الگوریتمی، در ابتدا آشنایی بیشتر با معاملات الگوریتمی ضروری است. با پیشرفت روزافزون بازارهای مالی و پیچیدگی بیشتر فرایند خرید و فروش و نیاز به‌سرعت بالاتر در ثبت سفارش‌ها و واکنش به تغییرات بازار، فرایند معاملات در اغلب بازارهای جهانی در حال تغییر به‌سوی نوع جدیدی از معاملات است.
معاملات الگوریتمی که با نام معاملات خودکار نیز شناخته می‌شوند، نوعی نسبتاً جدید از معاملات هستند که با استفاده از برنامه‌های کامپیوتری و بر اساس دستورالعمل‌های مشخصی که همان الگوریتم‌ها هستند در بازارهای مختلف به خرید و فروش می‌پردازند. این روش جدید به دلیل سرعت بسیار بالا و همچنین فرکانس بالای انجام معامله عملاً پتانسیل کسب سودهایی را فراهم می‌کند که توسط یک معامله‌گر انسانی غیرممکن بوده است.
استراتژی‌های معاملاتی ذکر شده یا همان الگوریتم‌ها مجموعه‌ای است از پیش تعیین شده بر اساس زمان، قیمت، کمیت و یا هر مدل ریاضی دیگر که توسط توسعه‌دهندگان آن در نظر گرفته شده است. علاوه بر فرصت کسب سود بیشتر این نوع معاملات به دلیل امکان انجام به تعداد بیشتر، این معاملات دیگر تحت تأثیر عواطف و هیجانات انسانی نخواهند بود. از سوی دیگر معاملات الگوریتمی قابلیت خرد کردن سفارش‌ها با حجم بالا به تعدادی سفارش با حجم کوچک‌تر را می‌دهد.
ضرورت بازارگردانی الگوریتمی
پیش‌بینی می‌شود که بازار معاملات الگوریتمی طی بازه پنج‌ساله 2021 تا سال 2026، سالانه رشد 11 درصدی را به ثبت برساند. قابلیت‌های جدید این فرصت را به افراد عادی داده است تا بر اساس معیارهای شخصی خود فرصت‌های موجود در بازار را پیدا کنند.
بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده توسط تحلیل‌گران بانک جی‌پی‌مورگان در ماه مارچ سال 2020 میلادی بیشتر از 60 درصد از معاملات با حجمی بزرگ‌تر از 10 میلیون دلار توسط الگوریتم‌های معاملاتی انجام شده است. این در حالی است که این رقم در سال قبل از آن کمتر از 50 درصد بوده است. همچنین پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که بازار آمریکای شمالی در آینده میان‌مدت به بزرگ‌ترین بازیگر معاملات الگوریتمی تبدیل خواهد شد.
بر اساس تخمین‌ها در حال حاضر بیش از 70 درصد معاملات در آمریکا با استفاده از این روش انجام می‌شود. داده‌های بالا به‌روشنی نشان می‌دهد که معاملات الگوریتمی به‌سرعت بالایی در حال جانشینی معاملات سنتی است. در چنین بازاری دیگر بازارگردان انسانی قادر به واکنش به‌موقع و بهینه به تغییرات بازار نخواهد بود. به همین دلیل در بازارهای پیش‌رو بازارگردان الگوریتمی دیگر نه یک مزیت بلکه یک نیاز و ضرورت محسوب می‌شود.
مزایای بازارگردانی الگوریتمی
با توضیحی مختصر درباره معاملات الگوریتمی و در صورت آشنایی با نقش بازارگردان در بازارها، می‌توان حدس زد که تا چه حد یک بازارگردان الگوریتمی می‌تواند در جهت حفظ نقدینگی در بازارها و همچنین کنترل عرضه و تقاضا و کنترل دامنه نوسان در هر بازاری مفید واقع شود.
از جمله مزیت‌های بازارگردانی الگوریتمی نسبت به بازارگردانی سنتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توانایی تحلیل دیتا در حجم انبوه
- انجام معاملات در حجم و دفعات بالاتر
- کنترل احساسات در معاملات
- نیاز به زمان کمتر برای انجام معاملات
- کاهش هزینه
- افزایش دقت
- کاهش خطا به دلیل نبود هیجانات انسانی
حجم بالای مبادلات روزانه توسط بازارگردان‌ها در شرایط جدید بازارها و نیاز ذاتی به عکس‌العمل سریع به تغییرات لحظه‌ای در این بازارها ضرورت ظهور بازارگردان‌های الگوریتمی در بازار را به‌خوبی نشان می‌دهد. بازارگردان‌های الگوریتمی علاوه بر اینکه نسبت به اسلاف سنتی خود در شناسایی دامنه مظنه خرید و فروش (bid-ask spread) عملکرد بهینه‌ای دارند، توانایی واکنش سریع به تغییر شرایط بازار را نیز دارند.
همچنین یک بازارگردان الگوریتمی به دلیل امکانات بیشتر خود نسبت به بازارگردان سنتی قابلیت چک کردن شرایط مختلف بازار به طور هم‌زمان را دارد و از سوی دیگر ریسک خطاهای سفارش‌های دستی را نیز کاهش می‌دهد.
در گذشته فاکتورهای احساسی و همچنین روانی همواره در بازارهای مالی سبب خطاهای انسانی شده است؛ بازارگردان الگوریتمی که بر اساس دستورالعمل‌های مشخص و دقیق اقدام به خریدوفروش می‌کند در مواقع هیجانی بازار بهتر می‌تواند به دور از خطاهای اشاره شده به وظیفه خود عمل کند.
