به زبان ساده، شایستگی همان چیزی است که باعث تمایز افراد با یکدیگر می‌شود. در لغت شایستگی ترجمه کلمه competency است که می‌شود آن را توانایی انجام کارها به شکل موثر و موفقیت آمیز تعریف کرد. مثلث شایستگی از سه ضلع نگرش، دانش و مهارت تشکیل شده که به آنها عناصر شایستگی می‌گوییم و در اینجا به شکل مختصر آنها را توضیح می‌دهیم.
منظور از نگرش (attitude) در شایستگی چیست؟
نگرش شایستگی به جنبه روانشناختی شایستگی اشاره دارد. به این صورت که فرد باید نسبت به احوالات درونی خود آگاهی بالایی داشته باشد و با نقاط قوت و ضعف و علاقه‌مندی‌های خودش آشنا باشد. داشتن روحیه همکاری، میل به خود شکوفایی، توانایی تصمیم گیری در شرایط سخت و… نیز زیر مجموعه نگرش شایستگی قرار می‌گیرند.
دانش شایستگی شامل چه مواردی می‌شود؟
دانش شایستگی به عبارتی همان آموزش‌هایی است که در دانشگاه و یا سایر نهادهای آموزشی برای کسب علم و دانش لازم در خصوص یک رشته به خصوص دریافت می‌کنیم. دانش شایستگی به ما کمک می‌کند تا با فرصت‌ها و محدودیت‌های حیطه کاری خود آشنا باشیم و نگاه علمی‌تری به آینده حرفه‌ای خود داشته باشیم.
به دست آوردن مهارت شایستگی
یکی از مهم‌ترین عناصر شایستگی که در کشور ما ایران چندان توجهی به آن نمی‌شود، مهارت شایستگی است. همانطور که می‌توانید حدس بزنید، منظور از مهارت توانایی و قابلیت‌های لازم برای انجام یک کار به خصوص به بهترین شکل ممکن است.
انواع مهارت شایستگی
برای تعریف مهارت شایستگی مدل‌های زیادی ارائه شده است که یکی از کاربردی‌ترین آنها مدل مارتین بردول است که مهارت شایستگی را در چهار سطح تعریف می‌کند:
آگاهی
در مدل مارتین بردول، آگاهی یکی از سطوح مهارت است که خود عنصر سوم از عناصر شایستگی است. منظور از آگاهی این است که فرد نسبت به مزایای یک مهارت آگاه باشد و درک کند که با به دست آوردن آن، می‌تواند به شکل بهتری وظایف خود را انجام دهد.
شایستگی
شایستگی در مهارت سطح بعد از آگاهی در مدل بردول است. در اینجا منظور از شایستگی این است که فرد متوجه شود که هنوز برای بهره‌مند شدن از مزایای یک ابزار یا حرفه خاص، شایستگی لازم را ندارد چرا که مهارت استفاده از آن را فرا نگرفته است. در نتیجه احساس نیاز می‌کند تا برای یادگیری تلاش کند و وارد سطح بعدی شود.
یادگیری
در سطح سوم که مدت زمان آن می‌تواند بسیار طولانی باشد، فرد برای یادگیری مهارت مورد نظر تلاش می‌کند. پس از مدتی تلاش و ممارست، در نهایت فرد مهارت لازم برای انجام یک کار را کسب می‌کند اما هنوز یک سطح دیگر برای ارتقا باقی مانده است.
خبرگی
آخرین سطح از مهارت شایستگی در مدل مارتین بردول، خبرگی است. در این سطح فرد به شکل کامل بر مهارت لازم برای انجام یک کار به خصوص تسلط یافته است به طوری که حتی لازم نیست برای انجام آن به نحو احسن، تمرکز زیادی به خرج دهد. در این مرحله حتی انجام سخت‌ترین کارها به نظر آسان می‌آید و فرد حتی از انجام آنها لذت هم می‌برد.
